Hizmetli Memur mu, İşçi mi? Çalışma Hayatındaki Belirsizlik
Hizmetli mesleği, toplumun gözünde genellikle çok belirsiz ve üzerinde düşünülmeyen bir kategoride yer alır. Çoğu kişi, bu kişinin hangi sınıfa dahil olduğunu, hangi haklara sahip olduğunu, aslında neye karşılık geldiğini tam olarak bilemez. Ancak bu, çok önemli bir soru: Hizmetli memur mu, işçi mi? Sadece bu soruya cevap ararken bile aslında toplumsal sınıfların, iş gücü kavramlarının ve hatta insan haklarının ne kadar belirsiz bir hale geldiğini görüyoruz.
Bu yazıda, hizmetlinin memur mu, işçi mi olduğunu tartışarak, iş gücünün bu kesiminin hangi sınıfa ait olduğunu sorgulamak istiyorum. Ancak tartışmaya girmeden önce kabul etmemiz gereken bir şey var: Bu meslek, ne kadar arka planda kalırsa kalsın, yaşamın her alanında karşımıza çıkar. Ve buna karşın, hala çoğu kişi bu konuyu sadece “temizlik” ya da “düzen” olarak algılar. Bu kadar önemli bir rolü olan bir mesleğin kimlik krizi yaşaması, bence büyük bir toplumsal sorun.
Memur ve İşçi Arasında Sıkışan Hizmetli
Peki, bir hizmetli tam olarak hangi sınıfa aittir? Kimi zaman kamu kurumlarında çalışan bir hizmetli, memur olarak kabul edilir. Ama aynı kişi, özel sektörde çalışıyorsa işçi mi oluyor? Bu netlik eksikliği, gerçekten ciddi bir problem. Eğer hizmetli, kamu kurumlarında çalışıyorsa, yasal olarak memur statüsünde mi olmalı? Eğer özel sektörde çalışıyorsa, işçi haklarına mı sahip olmalı? Bu durum, hem hizmetlinin hakları hem de toplumun iş gücüne yaklaşımı açısından kafa karıştırıcı bir belirsizliğe yol açıyor.
Bir hizmetlinin, bir memur gibi çalışma koşullarına sahip olmasını savunmak, devletin, kamusal alanda çalışan bireylere karşı daha büyük bir sorumluluğa sahip olduğunu kabul etmek anlamına gelir. Bu da demektir ki, çalışma saatlerinin düzenlenmesi, iş güvenliği, sosyal haklar gibi konularda hizmetli de bir kamu çalışanı gibi haklar talep edebilmelidir. Fakat, gerçek şu ki, çoğu zaman bu kişiler, işçi sınıfına ait, düşük ücretli, uzun mesai saatlerine tabi ve çoğu zaman güvencesiz çalışıyorlar.
Erkeklerin Stratejik Bakış Açısı: Düzen ve Planlama
Erkeklerin hizmetli olarak çalışması, çoğunlukla daha stratejik, planlama odaklı bir yaklaşımı beraberinde getirir. Özellikle büyük ofislerde ya da işletmelerde çalışan erkek hizmetliler, genellikle ofisin düzenini sağlamaktan çok, uzun vadeli bir organizasyon yapısı kurmaya yönelir. Onlar, sadece temizlik yapmakla kalmazlar, aynı zamanda ekipmanların düzeni, iş gücünün verimliliği ve çalışma ortamının işlevselliği konusunda da önemli bir rol oynarlar. Erkeklerin bu stratejik yaklaşımı, hizmetli mesleğini daha çok “işçi” sınıfının ötesinde bir noktaya taşır. Bu kişiler, zaman zaman ofis içindeki yönetici işlevlerini bile üstlenebilir. Ama bir hizmetlinin bu kadar çok sorumluluk taşıması, ona yeterli haklar ve statü verilip verilmediği sorusunu yine gündeme getiriyor.
Erkek hizmetlilerin bu işteki stratejik ve problem çözme odaklı tutumu, genellikle onların ne kadar “değerli” olduğunu göz ardı eder. İstediğiniz kadar ofisteki düzeni sağlayın, ama yasal olarak hiçbir güvenceye sahip değilseniz, bu emek genellikle göz ardı edilir. Peki, bir hizmetlinin yaptığı işin değerini nasıl ölçmeliyiz? Eğer bu kişi “işçi” ise, ona sosyal haklar verilmeli mi? Yoksa bu, sadece görev tanımı içinde mi kalmalı?
Kadınların Empatik Yaklaşımı: İnsan İhtiyaçlarını Anlamak
Kadın hizmetliler, genellikle daha empatik ve insan odaklı bir yaklaşım sergilerler. Ev işlerinin çoğu zaman kadınlara ait olduğu düşünülürse, kadınların bu meslekte daha fazla yer alması da tesadüfi değildir. Kadınlar, işin insani yönüne daha yakın, sıcak ve anlayışlı olurlar. Çoğu zaman bir ofisin içindeki atmosferi düzenlemek, sadece fiziksel temizlik yapmakla kalmaz, aynı zamanda duygusal bir denge kurmayı da gerektirir. Kadın hizmetliler, aynı zamanda müşteri ilişkilerinde de son derece başarılı olabilirler.
Ancak, bu empatik yaklaşımın da bir dezavantajı olabilir. Kadınlar, genellikle bu işte “doğal” olarak görüldükleri için, çoğu zaman hak ettikleri değeri göremezler. Temizlik yapmak, düzen sağlamak, yemek pişirmek gibi görevler, kadınsı görevler olarak algılanır ve buna bağlı olarak bu işlerin değeri düşer. Kadınların bu meslekteki yerini, “empatik” olmak ya da “insan odaklı” olmak gibi kavramlarla tanımlamak, onları yalnızca birer “bakıcı” rolüne hapseder. Bu da toplumun, kadınların iş gücüne olan bakış açısındaki zayıflığı ortaya koyar.
Sonuç: Hizmetli, Gerçekten Hangi Statüde?
Hizmetli mesleği, hem memur hem de işçi olarak kabul edilebilecek kadar geniş bir yelpazeye yayılır. Ancak, gerçek şu ki, bu meslek genellikle belirsiz bir konumda sıkışıp kalır. Hem erkeklerin stratejik yaklaşımı hem de kadınların empatik bakış açıları, bu mesleğin hak ettiği değeri bulmasında engel teşkil eder. Hizmetli, hangi sınıfa dahil edilirse edilsin, en büyük problem, iş gücünün bu kesiminin aslında hak ettiği saygıyı ve güvenceyi bulamıyor olmasıdır.
Peki, hizmetli mesleği, yalnızca bir “temizlik işçisi” olarak mı kalacak? Yoksa toplum, bu mesleği, hak ettiği statü ve değerle mi tanıyacak? Memur mu, işçi mi, yoksa sadece bir görünmeyen iş gücü mü? Bu sorular, hala yanıt bekliyor.